Bài của đồng chí Lê Vĩnh Huy mặt CHẦU LÔN kính mến:))
***
“Xăm” vốn tiếng Hán là “Thiêm” (籤), nhưng lại thường được phiên âm thành “Sám” (như Xăm Tả quân của Lăng Ông Bà Chiểu được gọi là “Tướng quân linh sám”), có lẽ từ chỗ đọc trại âm tiếng Tàu của nó là “qiān”.
“Xăm” hay “Thiêm”, là những thẻ tre dùng để bói toán, rất tiện dụng để đáp ứng nhu cầu “tiên tri” họa phước hên xui khi ai đó cảm thấy bối rối trước một vấn đề cụ thể. Đây là một dạng “vấn bốc”, dùng bói toán để mượn năng lực siêu nhiên giải đáp cho những nghi vấn của mình. Nhờ đó, trò xin xăm được phổ biến khắp các chùa chiền, đạo quán cõi Á Đông.
XUẤT XỨ
Tất nhiên, các dạng “khoa học huyền bí” (ngôn ngữ Việt Nam hiện đại gọi là “văn hóa tâm linh”) của Á Đông đều khởi nguồn từ Trung Hoa.
Từ xa xưa, người Tàu đã dùng cách gieo quẻ âm dương (xin keo) để hỏi ý thần linh mỗi khi phải lựa chọn quyết định trước những vấn đề quan trọng.
Từ hơn 2.500 năm trước công nguyên, Hiên Viên (Hoàng đế) đã gieo quẻ âm dương khi ra trận đánh nhau với thủ lĩnh Xi Vưu (và ở Việt Nam, vào đầu năm 2016, tức mới tuần trước thôi, thằng cha Năm Tuấn quán cà phê chợ xã chỗ tôi cũng dùng cách tung hai chiếc dép tổ ong để có quyết định theo kèo nào trước một trận bóng Cúp C1). Nhưng gieo quẻ âm dương chỉ cho câu trả lời tối giản “Yes or No”, trong khi người ta thường có khuynh hướng muốn được đối thoại nhiều hơn với thần linh để có thông tin tối đa, nên đã sáng chế ra các thẻ xăm.
QUÁ TRÌNH
Ban đầu, lời thánh phán được ghi trực tiếp trên 49 thẻ xăm cả thảy, đó là những câu văn ngắn cực kỳ cô đọng do các vu sư đời Đường đặt ra.
Qua các đời sau, theo sự phát triển của Đạo giáo, dần dần hình thành các loại xăm khác nhau, từ 49 thẻ thành 64 thẻ theo Dịch quái, rồi thành 100 thẻ để dự đoán thế sự. Đời sống ngày càng phát triển, những câu hỏi do con người đặt ra mong cầu thần linh giải đáp ngày thêm đa dạng, chỉ một câu văn ngắn trên thẻ không hiển thị đủ mặc khải của thần linh, nên xuất hiện thêm “thơ xăm” (thiêm thi). Trên thẻ xăm do đó chỉ còn ghi những ký hiệu hoặc đánh số để phân biệt, người xin quẻ theo đó lãnh “thơ xăm” để đọc. Thơ xăm thường là một bài tứ tuyệt ngũ ngôn hoặc thất ngôn, lời lẽ mông lung bao la, lại phải có thêm lời “giải xăm” (thiêm giải). Nhưng chỗ gọi “lời giải” này thường lại dẫn điển tích cổ xưa, phải người có căn bản Nho học mới lãnh hội được ít nhiều huyền cơ trong đó, vậy là nghề bàn xăm ra đời, thường do các thầy đồ đảm trách.
Nội dung thẻ xăm nhờ các thầy bàn này ngày thêm phong phú đa dạng, có thể giải đáp hầu hết những thắc mắc về công danh tài lộc, hôn nhân gia đạo, mùa màng thất bát, thậm chí cả buôn bán đi xa, giới tính thai nhi, tìm lại của rơi... Nghi thức xin xăm cũng theo đó ngày một trang trọng, được bổ sung thêm lối gieo quẻ âm dương (xin keo) xác nhận lá xăm để tăng phần trang trọng, tạo thêm sự tin tưởng vào hiệu nghiệm linh ứng của quẻ xăm.
Đến khoảng đời Nguyên, cuối thế kỷ XIII trở về sau, ống đựng thẻ xăm và hai miếng gỗ hình bán nguyệt dùng xin keo nghiễm nhiên đã có chỗ trên hương án chánh điện của các danh lam cổ tự, và gian ngoài đền miếu thường có chỗ riêng cho thầy bàn xăm cũng như kệ hộc đựng những tờ xăm. Mỗi chùa đều có bản khắc để có thể tự in xăm ra những tờ giấy mỏng.
NGHI THỨC
Người xin sau khi thắp nhang đèn trước tượng thần phải làm lễ ba quỳ chín lạy, bày tỏ mục đích mình muốn tham vấn thần ý. Sau đó hai tay nâng ống xăm quá đầu để xóc cho đến khi có một thẻ văng ra (nếu ra quá một thẻ thì không tính, phải xóc lại). Khi thẻ xăm đã ra, lại phải gieo âm dương (xin keo) để được thần linh xác nhận thẻ đó. Hạn trong ba lần gieo âm dương, nếu không được thần ý “xác nhận” tức là thiên cơ bất khả lậu, phải trả thẻ, qua tháng sau mới được xin lại.
PHỔ BIẾN
Những thẻ xăm của Trung Hoa được lan truyền sang Nhật, Hàn, Miến, Việt, và biến thể ra nhiều lối khác nhau tùy phong hóa thủy thổ mỗi nơi. Như ở Nhật, ống xăm chỉ chừa lỗ nhỏ vừa đủ một thẻ rơi ra, khi đọc xong quẻ, tờ xăm xấu sẽ được đặt lại trên giá, ngụ ý ký thác, nhờ thần Phật giúp mình sửa đổi vận khí. Gần đây, Nhật lại có máy xin xăm, chỉ cần nhét đồng xu vào, tờ xăm sẽ rơi ra.
LƯU TRUYỀN VĂN HÓA
Những bài thơ xăm tuy tùy mỗi đền chùa có khác nhau (như xăm Chùa Ông, xăm Chùa Bà, xăm Quan Âm, xăm Thiên Hậu...), nhưng đều do những bậc văn tài, sở học uyên thâm quảng bác chế tác. 100 thẻ xăm không chỉ ẩn tàng nguyên lý Dịch học(*) mà còn chứa đựng nhiều điển tích văn học, lịch sử, địa lý, v.v...
Người Trung Hoa thuở xưa vì thời cuộc hoặc sinh kế mà phải lưu lạc tứ tán muôn phương, họ hầu như chỉ có đôi tay trắng và một nhiệt huyết sinh tồn. Theo bước chân những người Tàu trôi dạt, đền chùa, hội quán được dựng lên, làm nơi đoàn kết tụ họp và gìn giữ văn hóa nghìn đời; những lá xăm trong chùa Tàu chính là một phần của kho tàng văn hóa đó. Người ngoài đọc xăm thường thấy rối rắm lung tung, nhưng với Ba Tàu, họ thể nghiệm được nhiều huyền cơ giúp thân tâm an lạc, điềm đạm.
Tôi bắt nhớ hoài hình ảnh bà nội tôi trong một lần xin xăm ở Chùa Ông bên Cù Lao Phố. Khi đó, nhà chỉ còn nội và tôi, có hai ông chú sống chung thì đều bị bắt cải tạo. Một hôm, vào đầu mùa mưa, nội đón xích lô để hai bà cháu đi xin xăm: của cải đồ dùng trong nhà, tivi, máy hát đĩa, rồi cả bộ ván gõ, tủ thờ cũng lần lượt theo nhau ra chợ trời. Bà nội gần như kiệt sức vì gánh mưu sinh và nỗi thương nhớ hai chú, bà muốn xin xăm để biết bao giờ mấy chú được tha về.
Tiếng chuông mõ khoan thai điểm nhịp hòa theo tiếng lóc xóc của ống xăm, nội tôi an nhiên thư thả lắc đều đều. Chừng xin được thì lại là lá xăm “Hạ hạ” xấu nhất, cho biết tương lai còn mờ mịt lắm, hai chú chưa biết chừng nào mới về được. Tôi những tưởng nội sẽ gục xuống vì thất vọng, nhưng bà lại điềm tĩnh mỉm cười trấn an tôi: “Không sao, vậy cũng được!” Với bà, xin xăm không chỉ để cầu lời dự đoán tiên tri, mà chính là một dịp được giao tiếp với thần linh, qua đó được tiếp sức để đi tới, vô cầu vô oán.
TẬP TỤC CẦN GÌN GIỮ?
“Cách mạng văn hóa” do Mao Trạch Đông phát động đã gần như xóa sạch văn hóa ngàn đời của Trung Hoa. Chùa chiền, đạo quán ở đại lục bị đập phá tan tành, tượng thần bị kéo sập cho rụng đầu gãy tay, kinh sách bị thiêu hủy hầu như tuyệt diệt thất truyền, những lá xăm linh thiêng cũng thành đối tượng cần đấu tranh tiêu diệt. 10 năm “Văn cách” là một trường ác mộng, mãi đến chừng Đông tắt thở, người dân đại lục mới được thở phào nhẹ nhõm biết mình còn sống.
Phải qua đến thập niên 90 thế kỷ trước, sau cuộc chiến tranh Trung-Việt, Trung Nam Hải mới cho phục hồi tái thiết nền văn hóa cổ truyền. Nhưng huyết mạch đã đứt đoạn, nguyên khí văn minh học thuật đã thành tàn lụi, cái được dựng lại chỉ là bản sao mờ nhạt nhiều khiếm khuyết. Những bản khắc in xăm còn lại đều chẳng vẹn toàn, các xăm đa phần thất lạc, được chép lại theo trí nhớ; đã vậy, chúng được in lại theo lối giản thể do Trung cộng bày ra, chữ nghĩa đều bị biến dạng, một trong những phương pháp quan trọng để giải xăm là cách chiết tự đã không còn thể vận dụng để giải đoán các xăm mới này; và chủ yếu là thơ xăm bị kiểm duyệt cải sửa thêm thắt cắt xén để khỏi có tư tưởng đi ngược với chủ trương của đảng.
Ở đại lục đã vậy, ở xứ ta thì “văn hóa xin xăm” lại càng tệ lậu bội phần. Chùa miếu chính là những công trình được “xã hội hóa” thành công nhất của chế độ, đó không còn là chỗ thanh lọc, di dưỡng tâm hồn, mà biến thành nơi khai thác lợi nhuận. Việc xin xăm cúng bái nhang đèn trong chùa đều được đấu thầu; hòm công đức được phát minh, đặt chễm chệ nơi chánh điện như đấm vào mặt khách thập phương, và thường xuyên có nguy cơ bị kẻ gian moi móc xén bớt công quả; những lá xăm nhỏ bằng bàn tay, lời lẽ ngây ngô xàm xí, được bán với giá 5, 10 ngàn, kèm theo đó là những dịch vụ giải hạn trừ căn dành cho những người bị nhằm xăm xấu. Và đến gieo quẻ âm dương như thằng cha Năm Tuấn xã tôi, khi xin kèo bóng đá C1 cứ tung đôi dép nhựa hàng chục lần cho đến khi “thần ý” phán đoán kết quả khớp với dự đoán của y mới thôi. Thần thánh phải chìu theo sở thích và dục vọng của con người; và giới hữu trách cũng như các nhà nghiên cứu văn hóa thì cứ lớn tiếng bảo rằng xin xăm là một tập tục cổ truyền của người Việt, cần phải giữ gìn!
GIẢI PHÁP
Ngoại trừ số ít chùa chiền trong Nam là còn giữ được nét đẹp của văn hóa xin xăm, như Lăng Ông Bà Chiểu Sài Gòn, Chùa Ông Cù lao Phố Biên Hòa... còn thì đều là những thứ bát nháo thần chẳng ra thần ma chẳng ra ma.
Thiết nghĩ, cần phải quét sạch những thứ xăm nhảm nhí ta bà trên khắp tổ quốc thương yêu của chúng ta. Bên cạnh đó, cần thiết lập loại xăm mới phục vụ cho mục đích tuyên truyền. Các đền chùa ngày nay đều có đặt tượng Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp cạnh thiên binh thần tướng, vậy sao chúng ta không trứ tác ra loại xăm mới, kêu bằng “Lãnh tụ linh sám”, “Đại tướng thần sám”? Chất liệu để sáng tác những thơ xăm sẽ là những điển tích trích dẫn từ cuộc đời và sự nghiệp của hai vị Minh và Giáp, qua đó tư tưởng cách mạng cũng như trình độ lý luận của toàn đảng toàn quân toàn dân sẽ được nâng cao. Còn chờ gì nữa? Muốn có chùa chiền chủ nghĩa xã hội thì cần phải có những lá xăm xã hội chủ nghĩa thôi, nam mô!
_______
(*) Có thuyết cho rằng con số 100 đó là do sự kết hợp của bát quái và lục hào mà ra:
(8 × 8) + (6 × 6) = 100
![]()
“Xăm” hay “Thiêm”, là những thẻ tre dùng để bói toán, rất tiện dụng để đáp ứng nhu cầu “tiên tri” họa phước hên xui khi ai đó cảm thấy bối rối trước một vấn đề cụ thể. Đây là một dạng “vấn bốc”, dùng bói toán để mượn năng lực siêu nhiên giải đáp cho những nghi vấn của mình. Nhờ đó, trò xin xăm được phổ biến khắp các chùa chiền, đạo quán cõi Á Đông.
XUẤT XỨ
Tất nhiên, các dạng “khoa học huyền bí” (ngôn ngữ Việt Nam hiện đại gọi là “văn hóa tâm linh”) của Á Đông đều khởi nguồn từ Trung Hoa.
Từ xa xưa, người Tàu đã dùng cách gieo quẻ âm dương (xin keo) để hỏi ý thần linh mỗi khi phải lựa chọn quyết định trước những vấn đề quan trọng.
Từ hơn 2.500 năm trước công nguyên, Hiên Viên (Hoàng đế) đã gieo quẻ âm dương khi ra trận đánh nhau với thủ lĩnh Xi Vưu (và ở Việt Nam, vào đầu năm 2016, tức mới tuần trước thôi, thằng cha Năm Tuấn quán cà phê chợ xã chỗ tôi cũng dùng cách tung hai chiếc dép tổ ong để có quyết định theo kèo nào trước một trận bóng Cúp C1). Nhưng gieo quẻ âm dương chỉ cho câu trả lời tối giản “Yes or No”, trong khi người ta thường có khuynh hướng muốn được đối thoại nhiều hơn với thần linh để có thông tin tối đa, nên đã sáng chế ra các thẻ xăm.
QUÁ TRÌNH
Ban đầu, lời thánh phán được ghi trực tiếp trên 49 thẻ xăm cả thảy, đó là những câu văn ngắn cực kỳ cô đọng do các vu sư đời Đường đặt ra.
Qua các đời sau, theo sự phát triển của Đạo giáo, dần dần hình thành các loại xăm khác nhau, từ 49 thẻ thành 64 thẻ theo Dịch quái, rồi thành 100 thẻ để dự đoán thế sự. Đời sống ngày càng phát triển, những câu hỏi do con người đặt ra mong cầu thần linh giải đáp ngày thêm đa dạng, chỉ một câu văn ngắn trên thẻ không hiển thị đủ mặc khải của thần linh, nên xuất hiện thêm “thơ xăm” (thiêm thi). Trên thẻ xăm do đó chỉ còn ghi những ký hiệu hoặc đánh số để phân biệt, người xin quẻ theo đó lãnh “thơ xăm” để đọc. Thơ xăm thường là một bài tứ tuyệt ngũ ngôn hoặc thất ngôn, lời lẽ mông lung bao la, lại phải có thêm lời “giải xăm” (thiêm giải). Nhưng chỗ gọi “lời giải” này thường lại dẫn điển tích cổ xưa, phải người có căn bản Nho học mới lãnh hội được ít nhiều huyền cơ trong đó, vậy là nghề bàn xăm ra đời, thường do các thầy đồ đảm trách.
Nội dung thẻ xăm nhờ các thầy bàn này ngày thêm phong phú đa dạng, có thể giải đáp hầu hết những thắc mắc về công danh tài lộc, hôn nhân gia đạo, mùa màng thất bát, thậm chí cả buôn bán đi xa, giới tính thai nhi, tìm lại của rơi... Nghi thức xin xăm cũng theo đó ngày một trang trọng, được bổ sung thêm lối gieo quẻ âm dương (xin keo) xác nhận lá xăm để tăng phần trang trọng, tạo thêm sự tin tưởng vào hiệu nghiệm linh ứng của quẻ xăm.
Đến khoảng đời Nguyên, cuối thế kỷ XIII trở về sau, ống đựng thẻ xăm và hai miếng gỗ hình bán nguyệt dùng xin keo nghiễm nhiên đã có chỗ trên hương án chánh điện của các danh lam cổ tự, và gian ngoài đền miếu thường có chỗ riêng cho thầy bàn xăm cũng như kệ hộc đựng những tờ xăm. Mỗi chùa đều có bản khắc để có thể tự in xăm ra những tờ giấy mỏng.
NGHI THỨC
Người xin sau khi thắp nhang đèn trước tượng thần phải làm lễ ba quỳ chín lạy, bày tỏ mục đích mình muốn tham vấn thần ý. Sau đó hai tay nâng ống xăm quá đầu để xóc cho đến khi có một thẻ văng ra (nếu ra quá một thẻ thì không tính, phải xóc lại). Khi thẻ xăm đã ra, lại phải gieo âm dương (xin keo) để được thần linh xác nhận thẻ đó. Hạn trong ba lần gieo âm dương, nếu không được thần ý “xác nhận” tức là thiên cơ bất khả lậu, phải trả thẻ, qua tháng sau mới được xin lại.
PHỔ BIẾN
Những thẻ xăm của Trung Hoa được lan truyền sang Nhật, Hàn, Miến, Việt, và biến thể ra nhiều lối khác nhau tùy phong hóa thủy thổ mỗi nơi. Như ở Nhật, ống xăm chỉ chừa lỗ nhỏ vừa đủ một thẻ rơi ra, khi đọc xong quẻ, tờ xăm xấu sẽ được đặt lại trên giá, ngụ ý ký thác, nhờ thần Phật giúp mình sửa đổi vận khí. Gần đây, Nhật lại có máy xin xăm, chỉ cần nhét đồng xu vào, tờ xăm sẽ rơi ra.
LƯU TRUYỀN VĂN HÓA
Những bài thơ xăm tuy tùy mỗi đền chùa có khác nhau (như xăm Chùa Ông, xăm Chùa Bà, xăm Quan Âm, xăm Thiên Hậu...), nhưng đều do những bậc văn tài, sở học uyên thâm quảng bác chế tác. 100 thẻ xăm không chỉ ẩn tàng nguyên lý Dịch học(*) mà còn chứa đựng nhiều điển tích văn học, lịch sử, địa lý, v.v...
Người Trung Hoa thuở xưa vì thời cuộc hoặc sinh kế mà phải lưu lạc tứ tán muôn phương, họ hầu như chỉ có đôi tay trắng và một nhiệt huyết sinh tồn. Theo bước chân những người Tàu trôi dạt, đền chùa, hội quán được dựng lên, làm nơi đoàn kết tụ họp và gìn giữ văn hóa nghìn đời; những lá xăm trong chùa Tàu chính là một phần của kho tàng văn hóa đó. Người ngoài đọc xăm thường thấy rối rắm lung tung, nhưng với Ba Tàu, họ thể nghiệm được nhiều huyền cơ giúp thân tâm an lạc, điềm đạm.
Tôi bắt nhớ hoài hình ảnh bà nội tôi trong một lần xin xăm ở Chùa Ông bên Cù Lao Phố. Khi đó, nhà chỉ còn nội và tôi, có hai ông chú sống chung thì đều bị bắt cải tạo. Một hôm, vào đầu mùa mưa, nội đón xích lô để hai bà cháu đi xin xăm: của cải đồ dùng trong nhà, tivi, máy hát đĩa, rồi cả bộ ván gõ, tủ thờ cũng lần lượt theo nhau ra chợ trời. Bà nội gần như kiệt sức vì gánh mưu sinh và nỗi thương nhớ hai chú, bà muốn xin xăm để biết bao giờ mấy chú được tha về.
Tiếng chuông mõ khoan thai điểm nhịp hòa theo tiếng lóc xóc của ống xăm, nội tôi an nhiên thư thả lắc đều đều. Chừng xin được thì lại là lá xăm “Hạ hạ” xấu nhất, cho biết tương lai còn mờ mịt lắm, hai chú chưa biết chừng nào mới về được. Tôi những tưởng nội sẽ gục xuống vì thất vọng, nhưng bà lại điềm tĩnh mỉm cười trấn an tôi: “Không sao, vậy cũng được!” Với bà, xin xăm không chỉ để cầu lời dự đoán tiên tri, mà chính là một dịp được giao tiếp với thần linh, qua đó được tiếp sức để đi tới, vô cầu vô oán.
TẬP TỤC CẦN GÌN GIỮ?
“Cách mạng văn hóa” do Mao Trạch Đông phát động đã gần như xóa sạch văn hóa ngàn đời của Trung Hoa. Chùa chiền, đạo quán ở đại lục bị đập phá tan tành, tượng thần bị kéo sập cho rụng đầu gãy tay, kinh sách bị thiêu hủy hầu như tuyệt diệt thất truyền, những lá xăm linh thiêng cũng thành đối tượng cần đấu tranh tiêu diệt. 10 năm “Văn cách” là một trường ác mộng, mãi đến chừng Đông tắt thở, người dân đại lục mới được thở phào nhẹ nhõm biết mình còn sống.
Phải qua đến thập niên 90 thế kỷ trước, sau cuộc chiến tranh Trung-Việt, Trung Nam Hải mới cho phục hồi tái thiết nền văn hóa cổ truyền. Nhưng huyết mạch đã đứt đoạn, nguyên khí văn minh học thuật đã thành tàn lụi, cái được dựng lại chỉ là bản sao mờ nhạt nhiều khiếm khuyết. Những bản khắc in xăm còn lại đều chẳng vẹn toàn, các xăm đa phần thất lạc, được chép lại theo trí nhớ; đã vậy, chúng được in lại theo lối giản thể do Trung cộng bày ra, chữ nghĩa đều bị biến dạng, một trong những phương pháp quan trọng để giải xăm là cách chiết tự đã không còn thể vận dụng để giải đoán các xăm mới này; và chủ yếu là thơ xăm bị kiểm duyệt cải sửa thêm thắt cắt xén để khỏi có tư tưởng đi ngược với chủ trương của đảng.
Ở đại lục đã vậy, ở xứ ta thì “văn hóa xin xăm” lại càng tệ lậu bội phần. Chùa miếu chính là những công trình được “xã hội hóa” thành công nhất của chế độ, đó không còn là chỗ thanh lọc, di dưỡng tâm hồn, mà biến thành nơi khai thác lợi nhuận. Việc xin xăm cúng bái nhang đèn trong chùa đều được đấu thầu; hòm công đức được phát minh, đặt chễm chệ nơi chánh điện như đấm vào mặt khách thập phương, và thường xuyên có nguy cơ bị kẻ gian moi móc xén bớt công quả; những lá xăm nhỏ bằng bàn tay, lời lẽ ngây ngô xàm xí, được bán với giá 5, 10 ngàn, kèm theo đó là những dịch vụ giải hạn trừ căn dành cho những người bị nhằm xăm xấu. Và đến gieo quẻ âm dương như thằng cha Năm Tuấn xã tôi, khi xin kèo bóng đá C1 cứ tung đôi dép nhựa hàng chục lần cho đến khi “thần ý” phán đoán kết quả khớp với dự đoán của y mới thôi. Thần thánh phải chìu theo sở thích và dục vọng của con người; và giới hữu trách cũng như các nhà nghiên cứu văn hóa thì cứ lớn tiếng bảo rằng xin xăm là một tập tục cổ truyền của người Việt, cần phải giữ gìn!
GIẢI PHÁP
Ngoại trừ số ít chùa chiền trong Nam là còn giữ được nét đẹp của văn hóa xin xăm, như Lăng Ông Bà Chiểu Sài Gòn, Chùa Ông Cù lao Phố Biên Hòa... còn thì đều là những thứ bát nháo thần chẳng ra thần ma chẳng ra ma.
Thiết nghĩ, cần phải quét sạch những thứ xăm nhảm nhí ta bà trên khắp tổ quốc thương yêu của chúng ta. Bên cạnh đó, cần thiết lập loại xăm mới phục vụ cho mục đích tuyên truyền. Các đền chùa ngày nay đều có đặt tượng Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp cạnh thiên binh thần tướng, vậy sao chúng ta không trứ tác ra loại xăm mới, kêu bằng “Lãnh tụ linh sám”, “Đại tướng thần sám”? Chất liệu để sáng tác những thơ xăm sẽ là những điển tích trích dẫn từ cuộc đời và sự nghiệp của hai vị Minh và Giáp, qua đó tư tưởng cách mạng cũng như trình độ lý luận của toàn đảng toàn quân toàn dân sẽ được nâng cao. Còn chờ gì nữa? Muốn có chùa chiền chủ nghĩa xã hội thì cần phải có những lá xăm xã hội chủ nghĩa thôi, nam mô!
_______
(*) Có thuyết cho rằng con số 100 đó là do sự kết hợp của bát quái và lục hào mà ra:
(8 × 8) + (6 × 6) = 100
